KERTÉSZ  (Andor)  André

Biografie:

Geboren: 2 juli 1894 - Budapest (Hongarije)
Als: Kertész Andor
Overleden: 28 september1985 - New York (U.S.A.)

Succesvol fotograaf.

André Kertész is een Hongaars-Amerikaans fotograaf, geboren als Kertész Andor in 1894 in Budapest, als zoon van Kertész Lipót, een Joodse boekhandelaar, en Hoffmann Ernesztin. Hij was de tweede van drie zoons; de jongere broer van Kertész Imre (Nobelprijswinnaar literatuur in 2002) en de oudere broer van Kertész Jenõ.
Zijn vader wilde eigenlijk dat hij in het bankwezen ging werken en hij doorliep zo de handelsacademie in Budapest van 1910 tot 1912. Maar de fotografie zat toen reeds diep in zijn hoofd. In 1912 kreeg hij zijn eerste camera van zijn moeder. Zijn vader was toen reeds sinds 1909 aan tuberculose overleden. De broer van zijn moeder, Hoffmann Lipót, nam dan zijn opvoeding op zich als voogd.
Ingelijfd in het Oostenrijks-Hongaars leger maakte hij tijdens de Eerste Wereldoorlog een eerste fotoreportage van de oorlog in 1915 en zou hij veel foto's maken aan het front. In dat jaar raakte hij ook gewond en hield er een gedeeltelijk verlamde arm aan over. In 1916 won hij zijn eerste prijs met een zelfportret en in 1917 publiceerde hij zijn eerste foto's in het fototijdschrift Érdekes Újság. Eind 1918 ging het grootste deel van zijn negatieven verloren tijdens de Hongaarse revolutie. Na zijn ontslag uit het leger in 1919 keerde hij terug naar Budapest, waar hij Salamon Erzsébet ontmoette op het kantoor waar beiden werkten.

Kertész Andor: Behind the Lines, Polen, 1915.	Kertész Andor: Zelfportret in Polen.	Kertész Andor: Transport, 1918.

Kertész Andor: Schoolkinderen, Esztergom, Hongarije 1915.	Kertész Andor: Hongarije 1918.

Kertész Andor met zijn toenmalige vriendin (en latere echtgenote) Salamon Erzsébet (Budapest, 1921).

In 1922 ontving hij een erediploma van het Hongaarse Fotografische genootschap. Tijdens zijn periode in Budapest ontdekte Kertész de schoonheid van het lichaam in combinatie met de beweging en gevoeligheid van spiegelend licht.
Van 1925 tot 1935 werkte Andre Kertész in Parijs als fotograaf voor diverse vooraanstaande kranten en tijdschriften, zoals de 'Berliner Illustrierte' en de 'London Times'. Erzsébet was er zijn trouwe metgezellin, maar toch gingen zij uit elkaar en in 1928 trouwde Kertész met Klein Rózsa, een Hongaarse landgenote die in hetzelfde appartementsgebouw woonde. In Parijs wijzigde hij ook zijn voornaam van Andor in André.
Kertész maakte kennis met Mondriaan, Prampolini en Brancusi en had contacten met Outerbridge, Man Ray en het surrealisme rond Breton. Hij raakte bevriend met zijn landgenoot Brassaï, die hij aanzette om zich ook volledig te richten op de fotografie. 1927 was het jaar van zijn eerste solotentoonstelling in Parijs in galerie 'Au Sacre du Printemps'. In 1928 exposeerde hij samen met Man Ray en Nadar in 'Salon de l'Escalier' aan de Champs-Élysées. Daarnaast werkte hij veel voor de kunsttijdschriften 'VU' van Leon Vogel en 'Art et Médecine'.

Kertész André: Orages sur Paris.	Kertész André: Bistro Kitchen, Paris, 1927.	Kertész André: Zelfportret met vrienden in Parijs (1926).

In 1931 scheidde Kertész van Klein Rózsa en wanneer Erzsébet Salamon (nu Elizabeth Saly) Parijs bezockt gingen zij opnieuw samenwonen.
Vanaf de jaren dertig publiceerde hij diverse fotoboeken, met het alledaagse Parijse straatleven als belangrijkste thema, vaak met veel aandacht voor schaduwwerking. Ook maakte hij veel objectfoto's, zoals van de bril van zijn vriend Piet Mondriaan.
Met medewerking van twee Russische modellen, Najinskaja Verakatsj en Nadia Kasine, maakte hij zijn eerste Distortions. Gefascineerd door de eerste resultaten maakte Kertész nog negen series van in totaal tweehonderd afbeeldingen op negatiefformaat 4 x 5 inch.
Kertész maakte 'Distortions' in 1933. Het is een kunstzinnige serie foto 's van vrouwelijke naakten gedeformeerd door lachspiegels 'anamorphoses', die onder invloed van de vernieuwingen van het surrealisme tot stand kwam. 'Distortions' zijn een briljant onderzoek naar stijlmiddelen met een originaliteit die schuilt in de interpretatie van een klassiek onderwerp: het vrouwelijk naakt in combinatie met de moderne fotografie en die een dialoog aangaan met de weelderige vrouwenbeelden van Picasso, Arp en Moore. 'Distortions' vormden een uitzondering op het oeuvre van Kertész. Vanaf deze tijd werd zijn werk in verschillende boeken opgenomen.

Kertész André: foto's uit Distortion 1933.

Franse en Duitse tijdschriften publiceerden reportages en ook illustraties van zijn hand, evenals soortgelijk werk van andere, succesvolle fotografen als Germaine Krull, Man Ray en Brassaï. Maar in tegenstelling tot Man Ray en Raoul Ubac onderzocht hij het surrealisme niet verder, maar ontwikkelde Kertész zijn eigen stijl die op internationale waardering kon rekenen.
Wanneer in 1933 zijn moeder overleed keerde Kertész terug naar Budapest om de begrafenis te regelen. Hij huwde er dan met Erzsébet.
In 1936, op het hoogtepunt van zijn succes, verhuisde Kertész samen met zijn vrouw naar New York. Hij zou voor de rest van zijn leven in de Verenigde Staten blijven wonen. Het eerste jaar in de Verenigde Staten werkte hij voor Keystone Studios, de jaren erna als freelancer voor verschillende gerenommeerde tijdschriften, waaronder 'Vogue' en 'Harpers bazaar', 'Vogue' en 'Look'.
Tussen 1941 en 1945 werd Kertész, dan nog Hongaars staatsburger, als vijandige inwoner beschouwd en het verbod krijgen om buitenhuis foto's te nemen. Hij fotografeerde dan ook heel weinig die jaren. In 1944 werd hij wel toegelaten tot het Amerikaans staatsburgerschap.

Kertész André: Newtown, Connecticut, 17 oktober 1959.	Kertész André: The White Horse, New York, 1962.	Kertész André: Fotomodel in New York 1980.

Uit de exposities in PM Gallery en The Art Institute of Chicago kwam de publicatie 'Day of Paris' (1945) voort. Toen hij na de oorlog zijn negatieven uit Frankrijk naar de Verenigde Staten probeerde te halen bleken deze, net als in 1918 reeds het geval was, grotendeels vernietigd. Van 1949 tot 1962 werkte Kertész vrijwel exclusief voor New Yorkse tijdschriften, zoals voor Conde Nast Publications. Hierna richtte hij zich op de artistieke fotografie. Kertész groeide uit tot een van de belangrijkste fotografen en exposeerde zijn werk over de hele wereld. Na een ernstige ziekte beëindigde hij in 1962 zijn professionele carrière. Wel bleef hij tot aan zijn dood nog kunstfoto's maken ten persoonlijke titel; altijd in zwart-wit. Zijn echgenote Erzsébet overleed in 1977.
De foto's van Kertész André zijn terug te vinden in verschillende collecties: het Detroit Institute of Arts, het Museum of Modern Art, de Harvard University, de University of Kansas Museum of Art, het Mint Museum of Art, het Smithsonian Institution, het Wellesley College Museum en het Centre Pompidou, om er een paar op te noemen.
Kertész werd meermaals onderscheiden door universiteiten, professionele organisaties en ministeries van cultuur en opvoeding van verschillende landen (met onder andere):
* 1963: een gouden medaille op de Biennale van Venetie.
* 1974: een beurs van het Guggenheim museum.
* 1977: deelname aan de Documenta 6, Kassel.
* 1982: een eredoctoraat van de Royal Photographic Society in Londen.
* 1983: Andre Kertesz wordt door de Franse overheid onderscheiden met de opgename in het Legion d'honneur in Frankrijk.

Op 28 december 1985 overleed André Kertész op 91-jarige leeftijd in New York.

In 2008 werd een krater op Mercurius naar hem vernoemd.

Kertész Andor.	Kertész Andor's echtgenote Erzsébet.	Kertész Imre, zijn oudere broer (Nobelprijs Literatuur 2002).	Kertész Jenõ, zijn jongere broer.